Jak wprowadzić budżet obywatelski?

Czy istnieje w Polsce i na świecie opcja, dzięki której sami mieszkańcy mogą decydować o wydatkach z budżetu miasta? Oczywiście, że tak. Pierwszy raz taką inicjatywę podjęto w brazylijskim Porto Alegre w 1989 roku i działa ona tam do dziś. Sprawdź, jak można wprowadzić budżet obywatelski do Twojego miasta.

Jak wprowadzić budżet obywatelski? Pierwsze kroki…

Jak wprowadzić budżet obywatelski? Od czego należy zacząć, jeżeli chcesz aby taka inicjatywa powstała w Twoim mieście? Najprostszym sposobem jest spotkanie z radnymi, prezydentami oraz mieszkańcami, na którym zostanie przedstawiona idea budżetu obywatelskiego. W jej trakcie powinna wywiązać się dyskusja na temat budżetu partycypacyjnego i jego roli w Twoim mieście. Warto tutaj zaznaczyć, że początki bywają trudne. Dlatego nie zrażaj się, jeżeli nie będzie dużego odzewu ze strony mieszkańców, mimo dobrego rozplanowania całej sytuacji. Jeżeli budżet obywatelski będzie prawidłowo działał, wtedy na pewno sami obywatele zaczną się uaktywniać. W momencie, w którym zobaczą, że ich zaangażowanie przynosi konkretne efekty, bo na przykład powstają nowe place zabaw, czy wyremontowano ulicę, procent zainteresowanych mieszkańców zrośnie. Tę sytuację potwierdza pionierskie miasto Porto Alegre, gdzie frekwencja też była początkowo bardzo niska. Samym punktem wyjścia do wprowadzenia budżetu obywatelskiego jest przekonanie do tej idei radnych oraz prezydenta, wójta lub burmistrza miasta. Z inicjatywą mogą również wyjść sami radni. Jeżeli osoby pracujące w urzędzie miasta wykażą się dobrą wolą oraz chęcią, wtedy połowa sukcesu jest już osiągnięta. Reszta to już sprawy organizacyjne.

Sprawy organizacyjne – ustalanie zasad i powoływanie komisji

Pionierskim miastem w Polsce był Sopot, a budżet obywatelski zaczął się tam od rezolucji, podczas której rada miasta wyraziła chęć prowadzenia tego procesu na kwotę 3 mln złotych. Celem tego zebrania było oficjalne rozpoczęcie przygotowań do wprowadzenia budżetu partycypacyjnego oraz sygnał dla prezydenta miasta, by zarezerwował kwotę tej wysokości w projekcie budżetu. Sytuacja ta pokazała, że na początek trzeba ustalić nie tylko działania budżetu obywatelskiego w Twoim mieście, ale także wyznaczyć kwotę, która będzie przeznaczona na ten cel. W Sopocie została powołana specjalna komisja doraźna ds. budżetu obywatelskiego, której zadaniem było nie tylko opracowywanie tych zasad, ale także odbywanie nieformalnych rozmów z mieszkańcami. Te same działania może przejąć jeszcze komisja dialogu społecznego, która do udziału zaprasza organizacje pozarządowe. Nie jest to jednak idealne rozwiązanie, gdyż nie wszyscy mieszkańcy są członkami lokalnych organizacji pozarządowych, co w wyniku doprowadziłoby do tego, że nie każda zainteresowana osoba mogłaby wziąć udział w takich spotkaniach. Lepiej jest już postawić na otwarte spotkania z mieszkańcami, w trakcie których dyskutują oni, jak powinien działać budżet obywatelskim w ich mieście. Pamiętajcie o tym, aby kwota do rozdysponowania była jasno ustalona. W pierwszym roku można zacząć od niezbyt dużej kwoty, aby oswoić lokalną społeczność z taką formą ustalania wydatków. Wraz z wzrostem zainteresowania mieszkańców, można na ten cel przeznaczyć większą, dzięki czemu kilka projektów może zostać jednocześnie zrealizowanych (np: modernizacja ulicy i nowe place zabaw na osiedlach).